Wat is Multiple Sclerose (MS)
Multiple Sclerose (Veerder MS genoemd) is een aandoening van het centrale zenuwstelsel en dus geen spierziekte. Multiple betekent veelvuldig en Sclerose betekent verharding. In de witte stof van de hersenen bevinden zich meerdere sclerotische haarden. Sclerotische haarden bestaan uit littekenweefsel, ontstaan doordat het beschermende omhulsel van de zenuwbanen stelselmatig wordt afgebroken. Deze zijn op een MRI te zien als witte vlekken in de hersenen, maar ook in het ruggenmerg.
Algemene omschrijving
MS is een aandoening van het centrale zenuwstelsel. Het centrale zenuwstelsel bestaat uit de hersenen en het ruggenmerg. Axonen zijn uitlopers van zenuwcellen. MS treedt op wanneer de beschermde isolatielaag die de axonen in de hersenen en het ruggenmerg omhult, beschadigd raakt, aangetast wordt of afbreekt. Dit omhulsel, dat bekend staat als ‘myeline’, fungeert als isolatiemateriaal. Het zorgt ervoor dat de zenuwprikkels, de boodschappen van en naar de verschillende lichaamsdelen, ononderbroken worden doorgestuurd. Vergelijk het met een kluwen elektriciteitsdraden, welke omhuld zijn met een isolerende laag. MS beschadigt deze isolatielaag en als er dan stroom wordt gezet, krijg je kortsluiting op de plekken waar de isolatielaag weg is. Dit is dus niet te voorspellen en is bij elke MS-patiënt anders.
Wanneer de myeline beschadigd is, zijn de zenuwen niet meer (goed) geïsoleerd. Er kan ‘kortsluiting’ ontstaan, voordat de zenuwprikkels hun bestemming bereiken. Dit degeneratieproces wordt ‘demyelinisatie’ genoemd. Weefsels in het gebied raken ontstoken. Bij ernstige demyelinisatie wordt langs de beschadigde delen van de axonen littekenweefsel (bekend als ‘plaques’) gevormd.
De ernst en symptomen
De plaats, het aantal en de grootte van de plaques bepalen het soort, de ernst en de duur van de symptomen. Zonder een goede isolatie en bescherming door de myeline zal er langs de zenuw kortsluiting optreden van de elektrische impulsen uit de hersenen. Axonen en zenuwcellen (neuronen) kunnen zo beschadigd raken. Informatie naar de verschillende lichaamsdelen komt daardoor vertraagd, onduidelijk of zelfs helemaal niet aan. Uit onderzoek is gebleken dat bij MS-patiënten niet alleen de myeline beschadigd is, maar ook de zenuwen zelf zijn aangetast.
Het onderdeel van het centrale zenuwstelsel dat door de demyelinisatie wordt aangetast, bepaalt welk symptoom optreedt. De symptomen van MS worden veroorzaakt door onderbreking van de communicatie tussen de hersenen en de andere delen van het lichaam. Hoewel een patiënt zich in uitstekende lichamelijke conditie kan bevinden, gaat het vermogen om te functioneren verloren omdat de signalen van de hersenen hun doelorgaan niet bereiken.
Het verlies van myeline kan dus leiden tot verstoring van boodschappen. Dat wil niet zeggen dat te voorspellen valt welke symptomen iemand met MS krijgt. Een van de zaken die het leven met MS onzeker maken, is juist het feit dat het verloop van de ziekte moeilijk voorspelbaar is. De symptomen verschillen per individu. Ze kunnen tijdelijk van aard zijn en zich alleen voordoen tijdens een exacerbatie, terwijl anderen dezelfde symptomen gedurende langere tijd ervaren. Een exacerbatie is een MS-aanval waardoor de symptomen verergeren. Dit wordt ook wel een opflakkering, schub of relaps genoemd.
Er zijn diverse vormen van MS:
-RRMS oftewel relapsing Remitting MS, deze vorm van MS komt het meeste voor. Zo’n 85% van de mensen heeft deze vorm. De ziekte gaat gepaard in golfbewegingen, waarbij aanval en herstel elkaar afwisselen.
-PPMS primair progressieve MS. Slechts 5% van de mensen heeft deze vorm en in plaats van aanvallen en herstel, ga je bij deze vanaf het begin steeds verder achteruit. Met name het ruggenmerg is hierbij aangetast. Bij de meeste mensen met deze vorm van MS komen de eerste verschijnselen pas na het 40e levensjaar.
-SPMS secundair progressieve MS. Zo’n 30% van de mensen met RRMS gaat na zo’n 10 jaar over naar secundair progressieve MS. Er zijn dan geen aanvallen meer, maar je lichaam gaat wel steeds verder achteruit. Ook vind er geen herstel meer plaats. Een kleine groep heeft nog wel actieve laesies, welke op een MRI te zien zijn, hier is wel medicatie voor beschikbaar. Helaas is er ook een groep bij wie geen activiteit meer te zien is. Voor deze groep mensen is er in Nederland geen behandeling mogelijk.
-Benigne MS. Dit is de meest milde vorm van MS. Dan krijgt slechts één of enkele aanvallen over vele jaren verspreid. Ongeveer 10% van de mensen heeft deze vorm en dat zijn vooral vrouwen onder de 40 jaar.
ENGLISH
Multiple Sclerosis (more commonly known as MS) is a disorder of the central nervous system and therefore not a muscle disease. Multiple means multiple and sclerosis means hardening. Multiple sclerotic foci are located in the white matter of the brain. Sclerotic foci consist of scar tissue, created by the systematic breakdown of the protective sheath of the nerve fibers. These can be seen on an MRI as white spots in the brain, but also in the spinal cord.
General Description
MS is a disorder of the central nervous system. The central nervous system consists of the brain and the spinal cord. Axons are outgrowths of nerve cells. MS occurs when the protective insulating layer that sheathes the axons in the brain and spinal cord becomes damaged, degraded or breaks off. This sheath, known as ‘myelin’, acts as an insulator. It ensures that the nerve impulses, the messages to and from the different parts of the body, are transmitted uninterrupted. Compare it to a tangle of electrical wires, which are encased in an insulating layer. MS damages this insulating layer and when current is then applied, you get short circuits in the places where the insulating layer is gone. So this is not predictable and is different in every MS patient.
When the myelin is damaged, the nerves are no longer (properly) insulated. A ‘short circuit’ can occur before the nerve impulses reach their destination. This degeneration process is called ‘demyelination’. Tissues in the area become inflamed. In severe demyelination, scar tissue known as ‘plaques’, is formed along the damaged portions of the axons.
Severity and symptoms
The location, number and size of the plaques determine the type, severity and duration of symptoms. Without proper insulation and protection by the myelin, electrical impulses from the brain will be short-circuited along the nerve. Axons and nerve cells (neurons) can thus be damaged. Information to the different parts of the body is therefore delayed, unclear or does not arrive at all. Research has shown that in MS patients, not only is the myelin damaged, but the nerves themselves are also affected.
The part of the central nervous system affected by demyelination determines which symptom occurs. The symptoms of MS are caused by interruption of communication between the brain and other parts of the body. Although a patient may be in excellent physical condition, the ability to function is lost because signals from the brain do not reach their target organ.
Thus, the loss of myelin can lead to interference with messages. This is not to say that it is possible to predict what symptoms a person with MS will have. One of the things that makes living with MS uncertain is precisely the fact that the course of the disease is difficult to predict. Symptoms vary from one individual to another. They may be temporary in nature and occur only during an exacerbation, while others experience the same symptoms over a longer period of time. An exacerbation is an MS attack that causes symptoms to worsen. This is also known as a flare or relapse.
There are several forms of MS:
- RRMS or Relapsing Remitting MS, this form of MS is the most common. About 85% of people have this form. The disease involves waves, alternating between attack and recovery.
- PPMS, Primary Progressive MS. Only 5% of people have this form and instead of attacks and recovery, with this one you progressively deteriorate from the beginning. The spinal cord in particular is affected. In most people with this form of MS, the first symptoms do not appear until after the age of 40.
- SPMS, Secondary Progressive MS. About 30% of people with RRMS progress to secondary progressive MS after about 10 years. There are no more attacks, but your body continues to deteriorate. Also, no more recovery takes place. A small group still has active lesions, which can be seen on an MRI. Unfortunately, there is also a group in which no activity can be seen. For this group there is no treatment available in the Netherlands.
- Benign MS. This is the mildest form of MS. People with MS only get one or a few attacks spread over many years. About 10% of people have this form and they are mostly women under the age of 40.